Dom Jana Matejki
(500 m od Hotelu Mikołaj)
Dzień po pogrzebie Matejki, 8 listopada 1893, w krakowskim "Czasie" ukazał się artykuł pióra Mariana Sokołowskiego, który powołując się na przykłady domów - muzeów np. Rafaela w Urbino czy Michała Anioła we Florencji apelował, by w podobny sposób upamiętnić postać i zasługi Jana Matejki. Pomysł bardzo się spodobał i książę Eustachy Sanguszko, stojący na czele Towarzystwa im. Jana Matejki, przystąpił do gromadzenia poprzez zbiórkę odpowiednich funduszy. 7 listopada 1895, w drugą rocznicę pogrzebu malarza, odkupiono od rodziny artysty kamienicę wraz z częścią zbiorów. 1 maja 1896 udostępniono dla zwiedzających salon i sypialnię jako pierwszą część tworzonego muzeum. Równocześnie gromadzono bibliotekę, obejmującą publikacje na temat Jana Matejki oraz zgromadzono fotografie niemal wszystkich obrazów mistrza.